This program’s general research goal – to map the King Gesar epic’s “therapeutic geographies” as a way of studying the intersections between religion and medicine in Inner Asia – was organized around three intertwined research objectives. We planned (1) to examine episodes in this vast epic tradition that depict healing acts or geographic sites that provide healing power; (2) to explore how “Gesar-inflected” healing has spread beyond the epic to ritual literature and practice; and (3) to analyze these geographic, narrative and scholarly sites of healing knowledge, practice and power. To support this research we configured an international research partnership linking scholars and students at the University of Toronto, the University of Virginia, Cardiff University in the UK, Qinghai Nationalities University in China, and the Arura Tibetan Medical Group in China.
Funded by a SSHRC Partnership Development Grant (2011-2014)
Principal Investigator: Frances Garrett
Co-applicants: Geoffrey Samuel (Cardiff University), David Germano (University of Virginia), Chopa Dondrup (Qinghai Nationalities University)
Project Description
King Gesar of Ling is the primary character in an epic cycle known across Inner Asia, most widely by Tibetan and Mongolian peoples. The many oral and written iterations of the epic focus on Gesar’s miraculous life and heroic exploits with human and superhuman competitors in battlefields across Inner, South, and North Asian regions. This epic is the most important, shared cultural narrative for millions of people across this massive Asian area, something like the Ramayana or Mahabharata for South Asians, or the epics of Homer in the West. Although there is no single authoritative version of the Gesar epic, characters and episodes are shared by most communities and well-known to everyone. Still today in Inner Asian areas across Mongolia, China and the Himalayas, Gesar stories are sung by itinerate bards, the songs of whom are compiled into printed volumes by Tibetan, Chinese and Mongolian scholars. Since at least the 18th century Gesar has also been invoked as a religious force, and religious scholars have institutionalized the epic by composing Gesar ritual manuals.
The vastness of the Gesar epic and its pervasive penetration into Inner Asian culture make it a challenging topic of research. Scholarship has focused on such topics as the identity of King Gesar as a historical figure (such as Damdinsuren, Hermanns, Stein, and Uray) and the musical aspects of the epic performance (such as Helffer or Samuel). Stein has organized the epic’s episodes sequentially, providing comparative data that has helped trace the spread of the epic across Asia. Jiangbian Gyatso has compared Tibetan and Mongolian versions of the epic. Yang Enhong has documented Gesar performers in China. Geoffrey Samuel is the only researcher studying the epic anthropologically, looking at the contested nature of Gesar in contemporary Tibetan societies.
In the People’s Republic of China, the systematic officially-sponsored collection and preservation of Gesar stories began in earnest in the 1950s. According to prominent Gesar scholar Jiangbian Gyatso (1986), who writes in Chinese, this official effort has produced over 300 newly published volumes on the topic of Gesar; over 6000 cassette recordings of live Gesar performances made under Chinese government sponsorship; and over 100 manuscripts discovered and preserved in Chinese government archives. The Chinese Academy of Social Sciences’ Institute of Ethnic Literature working project on Gesar calls it the longest epic song in the history of humankind. In China there are several academic journals dedicated entirely to Gesar research, and offical Gesar Research Institutes or Offices are located in the urban centers of Beijing, Lhasa, Xining, and Lanzhou. In 2009, at China’s request, the Gesar Epic was inscribed on UNESCO’s Intangible Cultural Heritage of Humanity Representative List.
To focus our approach to this vast subject, we began our project’s three-year development phase by looking at the subject of healing in the epic. Chopa Dondrup, Director of the Qinghai Gesar Research Institute and co-applicant in the current Partnership proposal, confirms that this fruitful topic is as yet unstudied by Tibetan or Chinese epic scholars. However, two Tibetan articles by medical doctors (Lha-mo Skyabs 1994; Tshe-brtan Rgyal 2008), do consider healing in the Gesar epic. Both articles focus on similar themes and sources. They begin with the medical knowledge found in epic episode of “The Conquest of Tsari and Obtaining of its Medicines” (the Tsa ri sman dzong), as compared to that of the classic medical text, the Four Medical Tantras (Rgyud bzhi). They note that both discuss a sacred “Kingdom of Medicines” known for its curative raw materials; both examine the conditions of disease similarly; and both refer to the same figures in medical history and to rare medicinal materials.
The “Conquest of Tsari” episode recounts Gesar’s conquest of the “Kingdom of Medicines,” and his retrieval of medicinal materials that eventually serve to treat the people of Ling, Gesar’s own region. The Tibetan topographic concept of medicinal kingdom or medicinal land (sman ljong) refers to wet Himalayan regions or mountain spots that are rich in botanical diversity (Huber 1999). The retrieval of rare medicinal materials from these distant sites is the focus of several Gesar episodes. The famous contemporary Tibetan bard Bsam-grub’s stories record the King’s conquest of several medicinal lands (Bsam-grub 2001-04, vols. 31, 39, 40), and other bards are known to tell stories of Gesar’s conquests of several other medicinal lands (cited in Lha-mo Skyabs 1994). None of these stories had been researched.
Despite the prominence of this theme in the epic literature itself, therefore, it remained nearly untouched in scholarship. Where are these healing lands, and how widely known is their reputation as such? Is medical training passed through certain Gesar bardic lineages? Are there certain regions in which this intermixing is more common? Our first research objective – to examine episodes in the epic tradition that depict healing acts or geographic sites that provide healing power – therefore began by mapping the medical content in oral and written epic literature. Researchers identified locations associated with healing; classified content (e.g., as botanical, historical, diagnostic); identified ties to particular traditions; and compiled biographical data about bards who spread these stories.
Our second specific research objective – to explore how “Gesar-inflected” healing has spread beyond epic literature or performance to ritual practice – was also nearly unexplored in secondary scholarship. Although Heissig (1978) refers to a 17th-century Mongolian Gesar cult, and Nebesky-Wojkowitz (1956) mentions the Tibetan cult of a Gesar war god, Samuel (1992) confirms that the ritual aspects of Gesar “have scarcely been studied.” Of particular interest is the explosion of Gesar rituals in the 19th and early 20th centuries in the writing of Buddhist scholars in Eastern Tibet. Together they produced a large body of ritual texts in which Gesar is promoted to a higher religious status than ever before, understood now to be a Buddhist deity (Samuel 1992). As such, he is propitiated in rituals for various aims, including the healing of illness. Researchers in the current project will catalog these texts, again mapping their locations of origin and practice. Through field research, we also mapped natural or built features in these communities that are associated with the therapeutic power of Gesar. How are these natural, social, and symbolic environments intertwined by the notion of healing?
The political potency of an epic – as a shifting account of the very culture that produced it – has been widely observed. Studies of Himalayan epic in particular have noted, for example, how a gradual disappearance of the “local” and pressures of nationalism have had an impact on epic performance (Sax 1999). These themes may be fruitfully investigated in Inner Asian epic as well. The project drew upon a new and quickly developing analytical model that was the focus of an entire 2010 issue of the Journal of Global History, which emphasizes similarities between Inner Asian and Southeast Asian highland communities in social structure and religious organization, in their “stateless” lack of political centralization, and in their complex and shifting ethnic identities. Contemporary theorists of epic traditions suggest, moreover, that the dynamics of epic are “created and sustained through the challenging of boundaries… of genre, gender, locality, and language” (Beissinger et al). Our investigation of the Gesar epic highlights the complex interactions between religious and medical modes of healing. In addition to challenging these boundaries, our approach also reconsiders the boundaries of nation-state, ethnicity or language, which are traditionally used to define Tibetans, Mongolians and other communities in Inner Asia, through “process geography” (Appadurai 2000). In mapping epic-inflected healing power as it moves across a massive region of Asia, our long-term research program aimed to explore a network of religious healing technologies that is powered by the particular dynamic potency of the Gesar epic. Visualizing the flow of this network across national, ethnic and linguistic boundaries will demonstrate the utility of a “process” – as opposed to static – geographical model.
This research program was thus situated within several scholarly contexts and theoretical approaches. It engaged with and contributes to various subfields of Religious Studies, Tibetan studies and Asian studies. The research may be situated broadly within the longstanding study of epic traditions globally, drawing from and commenting upon theories about how narrative, performance and politics interact in the epic as an art form; how the epic may provide an alternative “master discourse” of cultural identity; or how orality and literacy are intertwined in complex ways through epic. The research also contributes to a rapidly growing interest in studying sacred space and pilgrimage, both of which have been of special interest to those focused on Tibet (e.g., Huber 1999a, 1999b, 2008; McKay 1998). Our work has been grounded in these studies’ analyses of how historical or mythical narratives are embedded in local landscapes; how morality and sacred power are place-specific; how imagined and cosmological geographies are mapped onto local landscapes; and how ritual practices are used to interact with and manipulate natural features in the environment. The research also contributes to the study of therapeutic landscapes pioneered by Wil Gesler in the 1990s and furthered by health geography and medical anthropology, not to mention landscape and building design, sport sociology, nursing and other fields. Attention to religious or “spiritual” dimensions of such landscapes has been all but absent in these fields, however, and this study addressed this gap.
An abbreviated version of the above, in Tibetan
སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཅིག་ནས་བཅུ་བཞི་བར་ལོ་གསུམ་གྱི་ལས་འཆར་<དཔའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་འབྲེལ་བའི་ཤར་ཕྱོགས་ནང་གི་ཆོས་ལུགས་དང་སྨན་དཔྱད་ཞེས་པ> འདིའི་དཔལ་འབྱོར་ཡོང་ཁུངས་ནི་ཁ་ན་ཌའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་ལྷན་ཁང་དང་སྒྱུ་རྩལ་དང་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་ལྷན་ཁང་ཡིན༑
༡༽དམིགས་ཡུལ་དང་བསྒྲུབ་བྱ༑
ལས་འཆར་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ་ལས་འཕྲོས་པའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་གོམས་རིག་གཞུང་དང་སྨན་དཔྱད་མང་པོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་ཐོག་ནས་སྨན་རིགས་སྐྱེ་སའི་ས་ཆ་དང་སྨན་དཔྱད་ལག་ལེན་བྱེད་དང་བྱེད་བཞིན་པའི་ས་ཆ་སྨན་བཅོས་བྱེད་ཐབས་སོགས་ངོས་འཛིན་རྒྱུ༑
དམིགས་ཡུལ་དེའི་ནང་དུ་གཙོ་བོ་ཞིབ་འཇུག་གི་ལས་འཆར་གསུམ་ཚུད་ཡོད༑
༡༽ང་ཚོས་དཔའ་བོ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་རྟོགས་བརྗོད་ལ་ཞིག་འཇུག་བྱས་ནས་དེའི་ནང་གསེས་ལེའུ་གང་གི་ནང་དུ་སྲོལ་རྒྱུན་གསོ་དཔྱད་ལག་བསྟར་དང་ས་ཕྱོགས་གང་དུ་ཤིན་ཏུ་ཕན་ནུས་ཆེ་བའི་སྔོ་སྨན་འཚར་ལོངས་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་སོགས་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་གནང་བ་རྣམས་འཚོལ་རྒྱུ༑
༢༽ གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་རྟོགས་བརྗོད་ནང་དུ་གསལ་བའི་སྨན་དཔྱད་ལུགས་ལས་བཏུས་པའི་ཆོ་ག་དང་སྨན་དཔྱད་ཕྱག་ལེན་སྐོར་གང་དང་གང་ཡོད་མེད་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ༑
༣༽དེང་དུས་འཕྲུལ་ཆས་བེད་སྤྱད་དེ་གེ་སཪ་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་གཞིར་བཟུང་བའི་སྨན་བཅོས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་ས༑ སྨན་བཅོས་ཉམས་ལེན་བྱེད་ཡུལ༑ སྨན་བཅོས་ཀྱི་ནུས་པ་ལྡན་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་སོགས་སྒྲུང་ནང་དུ་བསལ་བ་དང་མཁས་དབང་རྣམ་པས་གསལ་བཤད་གནང་བ་ལ་གཞིར་བཟུང་ནས་དེ་ཚོའི་མིང་དང་གནས་ཡུལ་སོགས་ཆ་ཚང་གསལ་བའི་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་གི་ས་ཁྲ་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ༑
ཞིབ་འཇུག་ཀྱི་ལས་གཞི་འདིའི་འཐུས་སྒོ་ཚང་པོ་ཡོང་ཆེད་ང་ཚོས་འཛམ་གླིང་ས་ཕྱོགས་གང་སཪ་བཞུགས་པའི་མཁས་དབང་རྣམས་དང་༑ ཊོ་རོན་ཊོ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག༑ ཝིར་ཇི་ནི་ཡཱ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག༑ ཨིན་ཇིར་ཡོད་པའི་ཁར་དྲིཕ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག༑ རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་པའི་མདོ་སྨད་མི་རིགས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་སློབ་ཕྲུག༑ རྒྱ་ནག་ཏུ་ཡོད་པའི་ཨ་རུ་བོད་སྨན་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་བཅས་མཉམ་ལས་ཐོག་ནས་གཉེར་འཆར་ཡོད༑ འཕེལ་རིམ་ལྡན་པའི་ཐོག་མའི་ལོ་གསུམ་གྱི་ལས་འཆར་ཚར་རྗེས་ང་ཚོས་སོག་པོའི་ཆེས་མཐོའི་མི་རིགས་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་མཉམ་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་བཅང་བཞིན་ཡོད༑
༢༽ རྒྱབ་ལྗོངས༑
གེ་སར་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ནི་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དུ་ཆེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཕྱོགས་བསྡུས་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཤོས་ནང་གི་གཙོ་བོའི་སྐྱེ་བུ་དམ་པ་ཞིག་ཡིན༑ ཁོང་ནི་སོག་པོ་དང་བོད་མི་མང་ཆེ་བའི་སེམས་ནང་བག་ཆགས་ཟབ་མོ་ཡོད༑ ཁོང་གི་རྫུ་འཕྲུལ་ཅན་གྱི་སྐུ་ཚེ་དང་ས་ཕྱོགས་གང་སར་མི་དང་མི་མ་ཡིན་དང་གཡུལ་འགྱེད་གནང་བའི་དཔའ་བོའི་མཛད་རྣམ་ནི་རྒན་རབས་ནས་བྱུང་བའི་སྙན་རྒྱུད་དང་དེབ་ཐེར་མང་པོའི་ནང་དུ་གསལ་པོར་འཁོད་ཡོད༑
ཁོང་གི་མཛད་རྣམ་ནི་ཆེས་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཤར་ཕྱོགས་རྒྱལ་ཁབ་ནང་གི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱས་བཤད་འབྲེལ་རྩོམ་གནང་མཁན་མཁས་པ་ས་ཡ་མང་པོས་འབྲི་རྩོམ་གནང་བའི་གལ་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད༑ དེ་ནི་དཔེར་ན་ལྷོ་ཨེ་ཤི་ཡའི་ནང་དུ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་རྒྱལ་པོ་དགའ་བྱེད་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་དམ་རིག་བྱེད་ཀྱི་རྟོགས་བརྗོད་ཡང་ན་ནུབ་ཕྱོགས་ནང་དུ་གྲགས་པའི་ཧོར་མན་གྱི་མཛད་པའི་དཔའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་དང་ཕྱོགས་མཚུངས༑ མ་གཞི་སེང་ཆེན་རྒྱལ་པོའི་གསང་གསུམ་གྱི་མཛད་རྣམ་ཐུན་མོང་གདུལ་བྱའི་སྣང་ངོར་གྲུབ་པ་ཞིག་མེད་ཀྱང་ཁོང་གི་ཐུགས་བརྒྱུད་དང་མཛད་རྣམ་གྱི་ལེ་ཚན་མང་པོ་ཞིག་སྐྱེ་འགྲོ་མང་པོས་རྒྱུན་དུ་གཏམ་གླེང་བྱེད་ས་དང་ཡོངས་གྲགས་ཀྱི་ཤེས་བྱ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད༑
དེ་རིང་ཁ་སང་ཡང་སོག་པོ་དང་རྒྱ་ནག་ཧི་མ་ལའི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་དཔའ་བོའི་བསྟོད་གླུ་རྩོམ་མཁན་མཁས་དབང་མང་པོས་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ་གླུ་གཞས་སྙན་རྩོམ་ཐོག་འབྲི་རྩོམ་གནང་བའི་པོད་གྲངས་མང་པོ་ཞིག་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད༑
དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་ཙམ་ནས་མགོ་བརྩམས་ཏེ་གེ་སར་མཆོག་ཆོས་ལུགས་ནང་དུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བའི་ཡི་དམ་མམ་སྲུང་མ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ནས་མཁས་དབང་མང་པོས་གེ་སར་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོ་ག་མང་པོ་ཞིག་འབྲི་བརྩོམས་གནང་ཡོད༑
བརྗོད་བྱ་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེ་ལ་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་དཔའ་བོ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ་འདིས་ཤར་ཨེ་ཤ་ཡི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ གལ་གནད་ཆེ་བའི་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སའི་གནས་བབ་བཟུངས་ཡོད༑
དམ་དྲེན་ཤུ་རེན༑ ཧེར་མན་སི༑ སི་ཏྲིན༑ ཨུ་རའི་ལ་སོགས་པའི་མཁས་དབང་མང་པོ་ཞིག་ནས་དངོས་ཡོད་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་མཛད་འཕྲིན་བསྐྱང་ས་སོགས་མཛད་རྣམ་ཇི་བཞིན་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་དངོས་སུ་ར་འཕྲོད་རྒྱུའི་ཐབས་ཤེས་གནང་བཞིན་ཡོད༑ དེ་བཞིན་ཧེལ་ཕེར་དང་སཱ་མུལ་གཉིས་པོས་དཔའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་ནང་གི་འཁྲབ་སྟོན་རོལ་དབྱངས་གླུ་གཞས་སོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་ཡོད༑ འཇིག་བན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནས་བོད་སོགས་དབར་གྱི་དཔའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་ལ་དཔྱད་བསྡུར་གནང་ཡོད༑ ཡན་ཨིན་ཧོང་ནས་རྒྱ་ཡིག་ནང་དུ་རྩོམ་བྲིས་གནང་བའི་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་འཁྲབ་སྟོན་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཆ་ཡོད༑ ཇིཕ་ཕི་རི་མཆོག་ནི་དཔའ་བོ་གེ་སར་གྱི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས་པའི་མི་རྒྱུད་དཔྱད་རིག་མཁས་པ་གཅིག་པུ་དེ་རེད༑
རྒྱ་ནག་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ནང་དུ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ་བསྡུ་རུབ་དང་ཉར་ཚགས་ཀྱི་ལས་གཞི་དེ་སྤྱི་ལོ་ཆིག་སྟོང་དགུ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུ་ཐམས་པ་ནས་འགོ་བཙུགས་པ་རེད༑ གེ་སར་ཐོག་ལ་མཁས་དབང་འཇིག་བན་རྒྱ་མཚོ་ལགས་ནས་གསུངས་ན་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་འགྲོ་གྲོན་བཏང་ཏེ་གེ་སར་ཀྱི་སྐོར་ཕྱག་དཔེ་གསར་པ་པོད་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་དཔར་དུ་བསྐྲུན་ཟིན་པ་དང་མ་ཟད་སྒྲ་འཛིན་འཁོར་ཐག་དྲུག་སྟོང་ལྷག་དང་ལག་བྲིས་ཕྱག་དཔེ་པོད་གྲངས་བརྒྱ་ཙམ་རྒྱ་ནག་གི་དཔེ་མཛོད་ཁང་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད༑
རྒྱ་ནག་གི་ཆེས་མཐོའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་དང་མི་རིགས་རྩོམ་བྲིས་ཁང་ནས་ལས་གཞི་འདི་ནི་འགྲོ་བ་མི་ཡི་ལོ་རྒྱུས་ཐོགས་ནས་ཆེས་རིང་ཤོས་ཀྱི་དཔའ་བོའི་གླུ་དབྱངས་ཞེས་པར་འདེམས་ཐོན་བྱས་ཡོད༑ རྒྱ་ནག་ནང་དུ་གནས་ཚད་མཐོན་པོའི་ཐོགས་ནས་གེ་སར་གྱི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་མཁས་དབང་འགའ་ཤས་ཡོད༑ མ་ཟད་གཞུང་འབྲེལ་ཐོགས་ནས་གེ་སར་ཐོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཚོགས་པ༑ པེ་ཅིང་༑ ལྷ་ས། ཟི་ལིང་༑ ལན་གྲུའུ་བཅས་སུ་ཡོད་པ་རེད༑ སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་དགུ་ལོར་རྒྱ་ནག་གཞུང་ནས་མཉམ་སྦྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཤེས་ཡོན་དང་རིག་གནས་ཚན་རིག་བཅས་ཀྱི་ལྷན་ཁང་ལ་དཔའ་བོ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་རྟོགས་བརྗོད་འདི་ནི་བསམ་བརྗོད་ཀྱི་ཡུལ་ལས་འདས་པའི་དཔེ་མཚོན་མི་རིགས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་གི་ཟིན་ཐོའི་ནང་དུ་བཀོད་རྒྱུའི་རེ་འདུན་ཞུས་ཡོད༑
ལོ་མང་རིང་ཞིག་འཇུག་བྱས་པ་རྒྱུད་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ་བསྡུ་རུབ་ཀྱི་ལས་གཞི་འདི་ནི་ད་ལྟ་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་ཚར་ལ་ཉེ་བ་རེད༑ དེང་དུས་རྒྱ་ནག་ནང་གི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་གེ་སར་ཞིབ་འཇུག་པ་དང་དམིགས་བསལ་གེ་སར་ཆེད་ལས་པ་ཚོ་དང་རྒྱ་ནག་གི་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་པ་དང་མི་རིགས་ཚན་རིག་པ་འཆའ་གྲུ་མཉམ་འདེབས་ཐོག་ནས་དུས་རབས་ཉེར་གཅིག་པའི་རང་བཞིན་ལྡན་ལ་བེད་སྤྱོད་ཆེ་བའི་དྲྭ་རྒྱ་ཞིག་བ༷ཟོ་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ༑ ཡིན་ན་ཡང་བརྗོད་གཞི་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་ང་ཚོས་ལོ་གསུམ་གྱི་ཉམས་མྱོང་དང་ཐུན་མོང་གྱི་མཁྱེན་དཔྱོད་ལ་བརྟེན་ནས་འཛུག་སྐྲུན་བྱེད་དགོས་ངེས་རེད༑
༣༽ ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སྟངས༑
ང་ཚོས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་སའི་བརྗོད་གཞི་འདི་ནི་ཤིན་ཏུ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་པར་བརྟེན་ང་ཚོས་ལས་གཞི་འདི་སྡེ་ཚན་དུ་དབྱེ་རྒྱུ་ཡིན༑ ཐོག་མའི་ལོ་གསུམ་གྱི་ལས་འཆར་འདིར་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་མཛད་རྣམ་ནང་དུ་གསལ་བའི་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུས་བྱེད་འཆར་ཡོད༑ མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་གེ་སར་སྒྲུང་ཞིབ་འཇུག་བསྟེ་གནས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་གཅོད་པ་དོན་གྲུབ་ལགས་ཀྱིས་གསུངས་པ་ལྟར་ན་དོན་སྙིང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ལས་གཞི་འདིར་ད་བར་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་ཡོད་པའི་དཔའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་མཁས་དབང་སུས་ཀྱང་ཞིབ་འཇུག་གནང་མེད་པ་རེད་གསུངས༑ བོད་རིགས་སྨན་པ་ལྷ་མོ་སྐྱབས་༼༡༩༩༤༽དང་ཚེ་བརྟན་རྒྱལ་༼༢༠༠༨༽གཉིས་པོས་དཔའ་བོ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྨན་དཔྱད་སྐོར་ལས་འཕྲོས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ལེ་ཚན་གཉིས་བྲིས་ཡོད༑ རྩོམ་ཡིག་གཉིས་པོའི་བརྗོད་གཞི་དང་དཔྱད་གཞིའི་ཡིག་ཆ་རྣམས་གཅིག་མཚུངས་བེད་སྤྱད་ཡོད༑ དཔྱད་རྩོམ་དེ་གཉིས་པོས་སེང་ཆེན་ནོར་བུ་དགྲ་འདུལ་གྱི་མཛད་རྣམ་རྩ་རི་སྨན་རྫོང་དང་རྒྱུད་བཞི་གཉིས་བར་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ཡོད༑ དེ་བཞིན་དཔྱད་རྩོམ་གཉིས་པོས་ཡ་མཚན་ཆེ་བའི་སྨན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་ཀྱི་རྨ་ཁ་བཅོས་ཐབས་དང་ནད་རིགས་བཅོས་ཐབས་དེ་བཞིན་སྨན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆེས་རྙེད་པར་དཀའ་བའི་སྨན་རྩ་ལ་སོགས་གསལ་བཤད་བྱས་ཡོད༑
ཙ་རི་སྨན་རྫོང་ནང་དུ་གེ་སར་རྒྱལ་པོ་མཆོག་ནས་སྨན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་མངའ་འོག་ཏུ་བསྡུས་ནས་དེར་ཡོད་པའི་སྔོ་སྨན་མང་པོ་ཞིག་སྣམ་ཕེབས་ཏེ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ཆབ་འབངས་གླིང་གི་སྐྱེ་འགྲོ་མང་པོར་སྨན་དཔྱོད་གནང་བའི་ལོ་རྒྱུས་འཁོད་ཡོད༑ ད་ལྟའི་དུས་སུ་བོད་ནང་ཤིང་ཏུ་སྙན་གྲགས་ཆེ་བའི་དཔའ་བོའི་བསྟོད་གླུ་ལེན་མཁན་བསམ་གྲུབ་ནས་སྒྲུང་སྒྲ་འཇུག་གནང་བའི་ནང་དུ་གེ་སར་མཆོག་ནས་དབང་དུ་བསྡུས་པའི་སྨན་གྱི་རྒྱལ་ཁམས་མང་པོ་ཡོད་པ་གསལ༑ བསམ་འགྲུབ་ཀྱིས་སྒྲ་འཇུག་གནང་བ་རྣམས་སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་གཅིག་དང་བཞི་ལོར་དཔར་དུ་བསྐྲུན་ཡོད༑ དེ་ཚོ་གེ་སར་སྒྲུང་ཁྲོད་ཀྱི་པོད་ ༣༡་པ་དང་༣༩པ་༤༠་པ་བཅས་རེད༑ མ་ཟད་༡༩༩༤་ལོར་ལྷ་མོ་སྐྱབས་ཀྱིས་མཛད་པའི་དཔྱད་རྩོམ་དེའི་ནང་དུ་དཔའ་བོའི་བསྟོད་གླུ་ལེན་མཁན་གཞན་ཚོས་ཀྱང་སྨན་གྱི་ཡུལ་ལྗོངས་མང་པོ་ཡོད་པ་བརྗོད་པའི་སྐོར་ལུང་འདྲེན་གནང་ཡོད། ཡང་སྒྲུང་དེ་ཚོ་གཅིག་ལ་ཡང་ད་བར་སུས་ཀྱང་ཧ་ལམ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་མེད།
དཔེར་ན་སྨན་རྩྭ་ཕན་ནུས་ཆེན་པོ་དེ་ཚོ་སྐྱེ་སའི་ས་ཆ་གང་དུ་ཡོད་མེད༑ སྙན་གྲགས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་སྔོ་སྨན་སྐྱེ་སའི་ས་ཆ་དེ་ཚོ་སྐྱེ་བོ་ག་ཚོད་ཀྱི་ཤེས་ཀྱི་ཡོད་མེད་༑ སྨན་པའི་ལག་རྩལ་གྱི་རྒྱུད་པ་དེ་ཚོ་གེ་སར་ཀྱི་དཔའ་བོ་ཁག་གཅིག་ཁོ་ན་ལས་བརྒྱུད་ཡོད་མེད༑ ས་ཆ་གང་དུ་གེ་སར་སྨན་དཔྱད་ཀྱི་སྐོར་མཉམ་བསྲེས་ཀྱི་ཉམས་ལེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་མེད་ལ་སོགས་པ་གལ་གནད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་བརྗོད་གཞི་འདིར་ད་བར་ཧ་ལམ་མཁས་དབང་སུས་ཀྱང་དཔྱད་ཞིབ་རྒྱ་ཆེན་པོ་གནང་མེད༑
ང་ཚོའི་ལོ་དང་པོའི་ཞིབ་འཇུག་གི་བསྒྲུབ་བྱ་མཐར་ཐུག་ནི་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་རྟོག་བརྗོད་ནང་དུ་སྨན་དཔྱད་ལག་རྩལ་དང་ས་ཆ་གང་དུ་རྩ་ཆེའི་སྨན་རྩྭ་གང་སྐྱེ་ཀྱི་ཡོད་མེད་ཀྱི་འགྲེལ་བཤད་ལ་རྟགས་དཔྱད་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན༑ དེ་འདྲ་ཡིན་སྟབས་ང་ཚོས་རྒན་རབས་ཀྱི་གསུང་རྒྱུན་དང་ཡིག་ཐོག་དུ་འཁོད་པའི་དཔའ་བོའི་རྟོགས་བརྗོད་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་རྒྱུ་ཡིན༑ ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་སྨན་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་རྩི་ཤིང་རིགས༑ ལོ་རྒྱུས༑ ནད་རྟགས་དམིགས་བསལ་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལ་སོགས་པའི་གནས་ཚུལ་མང་པོ་ཞིག་རྙེད་ཐུབ་ངེས་རེད༑ གུང་བསྒྲིགས་པའི་གནས་བསྡུའི་རིའུ་མིག་ནང་དུ་དཔའ་བོའི་བསྟོད་གླུ་རྩོམ་མཁན་ཚོས་གེ་སར་གྱི་སྒྲུང་རྣམས་ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཁྱབ་བཏང་བའི་སྐོར་འགོད་རྒྱུ་ཡིན༑ ལས་འཆར་འདི་ཡི་ནང་དུ་ང་ཚོས་ཨེ་ཤ་ཡི་ནང་དུ་ཡོད་པའི་གེ་སར་གྱི་སྨན་དང་འབྲེལ་བའི་ས་ཆ་རྣམས་ཀྱི་གནས་བསྡུའི་རིའུ་མིག་ཞིག་བཟོ་རྒྱུ་ཡིན༑
ང་ཚོའི་ལོ་གཉིས་པའི་ལས་འཆར་གྱི་བསྒྲུབ་བྱ་མཐར་ཐུག་པ་ནི༑
ཤིན་ཏུ་རིང་བའི་གེ་སར་གྱི་རྟོགས་བརྗོད་ལས་འཕྲོས་པའི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་ཐོག་ནས་སྨན་བཅོས་གནང་ཐབས་ཀྱི་བརྗོད་གཞི་དེར་ཧ་ལམ་ད་བར་མཁས་དབང་སུས་ཀྱང་དཔྱད་ཞིབ་གནང་མེད་པའི་སྐོར་ས་མུལ་༼༡༩༩༢༽གྱིས་གསལ་བཤད་གནང་བ་རེད༑ དམིགས་བསལ་གེ་སར་རྟོགས་བརྗོད་ལས་འཕྲོས་པའི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་དང་གར་འཆམ་བྱེད་ཚུལ་སོགས་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་ཙམ་ནས་བོད་ཤར་ཕྱོགས་ཁུལ་གྱི་ནང་པའི་མཁས་དབང་ཚོས་པོད་གྲངས་མང་པོ་ལྗགས་རྩོམ་གནང་ཡོད་པ་དང་དེ་ཚོའི་ནང་དུ་གེ་སར་མཆོག་ཡི་དམ་དང་ཆོས་སྐྱོང་སྲུང་མར་ངོས་འཛིན་ནས་ནད་གདོན་དང་བར་ཆད་སེལ་བ་སོགས་དམིགས་ཡུལ་མང་པོའི་ཆེད་དུ་གེ་སར་ལ་གསོལ་མཆོད་བྱེད་ཚུལ་བཀོད་ཡོད༑ དེ་འདྲ་ཡིན་དུས་ང་ཚོའི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཚོས་གེ་སར་དང་འབྲེལ་བའི་ཆོ་ག་ཕྱག་ལེན་དང་གར་འཆམ་གྱི་ཕྱག་དཔེ་དེ་ཚོའི་དཀར་ཆགས་དང་མཁས་དབང་ཚོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་སོགས་དྲྭ་རྒྱའི་ནང་དུ་བཀོད་རྒྱུ༑
༤༽ གྲོས་འཆར་འདིར་མཉམ་བཞུགས་གནང་མི་ནི༑
ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས༑
ཕ་རན་སིས་གར་རིཏ་༼གཙོ་བོའི་རྟོག་ཞིབ་པ་དང་ཞིབ་འཇུག་ངེས་སྟོན་པ་༽མཆོག་ནི་ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཆེས་མཐོའི་གཙུགས་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་བོད་རིགས་པའི་མཁས་དབང་ཞིག་རེད༑ ཁོང་གྱི་ལས་འཆར་འདི་ཡི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་བཀོལ་སྤྱོད་གནང་རྒྱུ་རེད༑
མཏ་ཐེ་ཀིང་༼ལས་གཞི་མགོ་འཛིན་པ་༽མཆོག་ནི་ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཡིན་པ་དང་ཁོང་བོད་སྐད་དང་སོག་སྐད་གཉིས་ལ་སློབ་སྦྱོང་གནང་མྱོང་ཡོད༑ དེ་བཞིན་སོག་པོ་དང་བོད་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་རྒྱ་ཆེན་པོ་གནང་མུས་རེད༑
བར་བ་རཱ་ཧད་ཛིལ་ཏྲོན་༼ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་སློབ་དཔོན་གྱི་ཕྱག་འཁྱེར་བཞེས་༽མཆོག་ནི་འདི་ག་ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཞེས་མཐོའི་གཙུག་ལགས་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཡིན༑ མ་ཟད་ཁོང་ལ་བོད་སྐད་དང་དབྱིན་སྐད་གཉིས་ཀྱི་ཐོགས་ལ་མཁྱེན་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོད་པའི་ཁར་བོད་ཀྱི་ནང་ཆོས་ཐོགས་ཞིབ་འཇུག་རྒྱ་ཆེན་གནང་མྱོང་ཡོད༑
ཀྲཱ་ཝི་སི་མད་ཁུ་ལི་(Travis McCauley) མཆོག་ནི་དེང་དུས་འཕྲུལ་འཁོར་གློག་ཀླད་དང་གཟུགས་མཐོང་བརྙན་པར་སོགས་ལ་ཆེད་ལས་སྦྱོང་བརྡར་སྤྲོད་མཁན་དང་དེ་ཚོའི་སྐོར་གྱི་སློབ་སྟོན་པ་རེད་༑ ཁོང་ནི་ད་ལྟ་ཊོ་རོན་ཏྲོར་བཞུགས་ནས་ཝིར་ཇི་ནི་ཡཱ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་ཚན་རིག་སྡེ་ཚན་གྱི་དྲྭ་རྒྱ་འཆར་འགོད་པའི་ཕྱག་ལས་སོགས་གནང་མུས་རེད༑ ཁོང་གི་བོད་སྐད་གཅིག་པུར་ཆ་མཚོན་ན་ཡུལ་སྐད་མང་པོ་ཆུ་རྒྱུག་རྒྱུག་མཁྱེན་གྱི་ཡོད༑ ཁོང་ལ་དྲྭ་རྒྱ་བཟོ་རྒྱུ་དང་གློག་བརྙན་བསྒྱུར་བཅོས་གནང་རྒྱུ་སོགས་ལ་མཁྱེན་རྒྱ་དང་ཉམས་མྱོང་ཚད་མེད་ཡོད༑ ཁོང་གི་ལས་འཆར་འདིའི་དྲྭ་རྒྱ་བཟོ་རྒྱུ་སོགས་གློག་ཀླད་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིགས་ཀྱི་ཐུགས་འགན་བཞེས་རྒྱུ་རེད༑
ཝིར་ཇི་ནི་ཡཱ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་༑
དྲྭད་ཝི་ཇེར་མཱ་ནོ་མཆོག་ནི་ཝིར་ཧི་ནི་ཡཱ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་འཕྲུལ་རིགས་ཞིབ་འཇུག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགོ་འཛིན་རེད༑ ཁོང་ནི་ཝིར་ཇི་ནི་ཡཱ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་མཁས་དབང་ཞིག་རེད༑ ཁོང་གི་སྤྱི་ལོ་དགུ་བཅུ་ཙམ་ནས་འགོ་ཙམ་ཏེ་དྲྭ་རྒྱའི་ཐོག་ནས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་རྒྱུའི་ལས་གཞི་མང་པོ་གསར་གཏོད་གནང་ཡོད༑
ཟི་ལིང་དུ་ཡོད་པའི་ལས་བྱེད་པ་རྡོ་འགྲུལ་རྡོ་རྗེ་ལ་སི་དཱ་མཐོ་སློབ་ནས་ཐོན་པ་ཞིག་དང་དེ་བཞིན་ལས་བྱེད་པ་བན་དེ་ཀར་གློག་བརྙན་བཟོ་བསྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ་དང་གློག་ཀླད་སྐོར་ལ་མཁྱེན་རྒྱ་དང་ཉམས་མྱོང་ཤིན་ཏུ་ནས་ཆེན་པོ་ཡོད༑
ཁར་དྲིཕ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་༑
གོཕ་ཕ་རི་སཱ་མུལ་མཆོག་ནི་བསླབ་པ་རྒན་གྲས་ཀྱི་བོད་ཀྱི་མི་རྒྱུད་དཔྱད་རིག་མཁས་པ་ཞིག་རེད༑ ཁོང་གི་ཆོས་ལུགས་བསྐོར་ལ་ཞིབ་འཇུག་རྒྱ་ཆེན་གནང་མྱོང་ཡོད༑ ཁོང་གི་ཞིབ་འཇུག་འགན་འཛིན་དང་མ་འོང་ལས་འཆར་འཐད་སློབ་བསྟོན་གནང་ངེས་རེད༑
མཚོན་སྔོན་མི་རིགས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་༑
རྒྱ་ནག་གི་ཞིབ་འཇུག་ངེས་སྟོན་པ་གཅོད་པ་དོན་གྲུབ་མཆོག་ནི་བསླབ་པ་རྒན་གྲས་ཀྱི་གཙུག་ལག་མཁས་པ་དང་མཚོ་སྔོན་གེ་སར་སྒྲུང་ཞིབ་འཇུག་སྟེ་གནས་ཁང་གི་ངེས་སྟོན་པ་རེད༑ ལོ་མང་རིང་ཞིབ་འཇུག་གནང་བ་བརྒྱུད་བོད་དང་རྒྱ་ནག་ནང་དུ་ཡོད་པའི་དཔའ་བོའི་བསྟོད་གླུ་ལེན་མཁན་དང་སྒྲུང་པ་མང་པོ་ཞིག་དང་འབྲེལ་བ་ཟབ་མོ་ཡོད༑ ཁོང་གི་རྒྱ་ནག་དུ་ཡོད་པའི་ཞིབ་འཇུག་པ་ཡོངས་ཀྱི་ངེས་སྟོན་པའི་ཐུགས་འགན་བཞེས་ངེས་རེད༑
ནམ་ལ་མཆོག་ནི་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ཞིབ་འཇུག་སྡེ་ཚན་གྱི་འགན་འཛིན་ཡིན༑ ཁོང་ནི་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་དཔའ་བོ་གེ་སར་སྐོར་གྱི་ཆེད་ལས་སློབ་ཐོན་པ་ཞིག་རེད༑
ཁོང་གི་མཚོ་སྔོན་དུ་ཡོད་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་སོགས་ཀྱི་གཙོ་འགན་བཞེས་ཏེ་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཡོད་པའི་གེ་སར་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་དང་མཉམ་དུ་འབྲེལ་མཐུས་གནང་ངེས་རེད༑
ང་ཚོས་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་ནས་བུད་མེད་ཞིབ་འཇུག་པ་ཞིག་འདེམས་ཐོན་བྱས་ཏེ་ཁོང་ལ་ཞོར་ལས་དུ་གནས་བསྡུས་རིའུ་མིག་བཟོ་རྒྱུ་དང་མཚོ་སྔོན་དུ་ཡོད་པའི་ཞིབ་འཇུག་ཁང་ནང་དུ་ཕྱགས་རོག་གནང་དུ་འཇུག་འཆར་ཡོད༑
འཆར་གཞི་ལོ་དང་པོ་སྤྱི་ལོ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཅིག་གི་དབྱར་ཁའི་དུས་ས༑
གད་རིཏ་དང་ཇིར་མའ་ནོ༑ སཱ་མུལ༑ མད་ཁུ་ལི་དང་ཞིག་འཇུག་གི་སློབ་མ་གསུམ་བཅས་མཚོ་སྔོན་དུ་བསྐྱོད་ཏེ་དོན་གྲུབ་ལགས་དང་ཁོང་གི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་རྣམས་དང་ཞིབ་འཇུག་ཀྱི་སྐོར་ལ་ཚོགས་འདུ་ཚོགས་རྒྱུ༑ དེ་དུས་ལོ་གསུམ་སམ་དེ་ལས་རིང་བའི་ཐུན་མོང་གི་དམིགས་ཡུལ་དང་གལ་གནད་ཆེ་བའི་དམིགས་ཡུལ་རྣམས་རྩ་འཛུགས་བྱེད་རྒྱུ༑ མ་ཟད་མཚོ་སྔོན་གེ་སར་ཞིབ་འཇུག་བསྟེ་གནས་ཁང་དུ་ཞིབ་འཇུག་ཁང་གསར་བསྐྲུན་དང་དེའི་ནང་དུ་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཆ་རྐྱེན་གློག་ཀླད་དང་དྲན་བཟུང་མ་ལག སྒྲ་འཛིན་འཁོར་ལོ་ལ་སོགས་པ་གསར་སྐྲུན་བྱེད་རྒྱུ༑ ཞིབ་འཇུག་ཁང་ནང་དུ་གཟུགས་མཐོང་འཕྲུལ་འཁོར་དང་སྒྲ་འཛིན་འཕྲུལ་འཁོར་དེང་དུས་ཀྱི་ཚོད་ལྟའི་འཁྲུལ་འཁོར་བོད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་སྐོར་སློབ་སྦྱོང་སྤྲོད་རྒྱུ༑
ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཟླ་བ་དགུ་པ་ནས་བཟུང་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཟླ་བ་བཞི་པ་བར༑
མཚོ་སྔོན་གེ་སར་སྒྲུང་ཞིབ་འཇུག་བསྟེ་གནས་ཁང་གི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་རྣམས་མུ་མཐུད་ནས༼མང་འཕྲིན་༽རྣམས་དྲྭ་རྒྱའི་ནང་དུ་འཁོ་འདོན་བྱེད་རྒྱུ་
འཆར་གཞི་ལོ་གཉིས་པ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཉིས་ལོའི་དབྱར་ཁའི་རིང་༑
ཇེར་མོ་ནོ་དང་ས་མུལ་གཅོད་པ་དོན་གྲུབ་དང་མཚོ་སྔོན་གེ་སར་སྒྲུང་ཞིབ་འཇུགས་ཚོགས་པའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་བཅས་ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཏུ་ཕེབས་ནས་གད་རིཏ་དང་ཁོང་གི་ལས་རོགས་མཉམ་དུ་ཚོགས་འདུ་སྐོང་ཚོགས་གནང་རྒྱུ༑ དེ་ནས་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པ་རྣམས་ལོ་དང་པོའི་ཞིབ་འཇུག་ལ་དཔྱད་ཞིབ་དང་ལོ་རྗེས་མ་གཉིས་ཀྱི་འཆར་གཞི་དང་དྲྭ་རྒྱ་ཁྱབ་བརྡལ་སྐོར་ལ་ཞིབ་ཕྲའི་བཀའ་གྲོས་གནང་རྒྱུ༑ མཚོ་སྔོན་གེ་སར་སྒྲུང་ཞིབ་འཇུགས་ཚོགས་པའི་ཚོགས་མི་རྣམས་ལ་ལོ་ཕྱེད་ཀྱི་སློབ་ཐུན་རིང་འདི་གར་དམིགས་གསལ་གྱི་སྦྱོང་བརྡར་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་ནས་བཞུགས་རྒྱུ༑
ཉིས་སྟོང་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྤྱི་ཟླ་དགུ་པ་ནས་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཞིའི་སྤྱི་ཟླ་བཞི་པ་བར༑
མཚོ་སྔོན་གེ་སར་སྒྲུང་ཞིབ་འཇུག་ཚོགས་པའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཚོས་མུ་མཐུད་ནས་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཡིག་ཆ་འཁོ་སྒྲུབ་དང་ཞིབ་འཇུག་གནང་རྒྱུ༑ ཊོ་རོན་ཏྲོ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་དང་ཝེར་ཇི་ནི་ཡཱ་ཆེས་མཐོའི་གཙུག་ལག་སློབ་གཉེར་ཁང་གི་གློག་ཀླད་བཀོལ་ཐབས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པ་ཚོས་དྲྭ་རྒྱ་གསར་བཟོའི་ཕྱག་ལས་གནང་རྒྱུ༑
འཆར་གཞི་ལོ་གསུམ་པ་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གསུམ་གྱི་སྤྱི་ཟླ་ལྔ་པ་ནས་ཉིས་སྟོང་བཅུ་གཞི་སྤྱི་ཟླ་གསུམ་པ་བར༑
ཞིག་འཇུག་ཚོགས་པ་རྣམས་ཞིབ་འཇུག་ཀྱི་ལས་གཞི་མཐའ་སྡོམ་ནས་སྐྱེ་འགྲོ་ཐུན་མོང་ནས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་དྲྭ་རྒྱ་དང་འདྲ་དཔར་སོགས་བཟོས་ནས་དེ་ལས་མང་བའི་མ་འོངས་ལས་འཆར་འཐད་བསམ་ཤེས་གནང་རྒྱུ༑